T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

KENEVİR BİTKİSİ

Kenevir (C. Sativa L.) çok eski kültüre sahip bir bitkidir. Tarihte bilinen en eski kullanım amacı liftir. Ancak, tohumundan elde edilen yağ (sabun,kozmetik,boya vs) kullanılmaktadır. Diğer taraftan da sapları yakacak olarak değerlendirilmektedir. Kenevir çok yönlü kullanıma sahip bir bitkidir. Her türlü bitkisel kısmı ekonomik olarak kullanılabilmektedir. Sapları inşaat da beton katkı maddesi ısı ve ses izolasyonu malzemesi, hayvan altlığı, araç kaportası yapımında ve kağıt sanayinden kullanılabilmektedir. Kenevirden çıkarılan liflerden ip, urgan ve sicim yapılabileceği gibi pamuk lifinin kullanılabildiği bir çok alanda değerlendirilebilmektedir. Kenevir liflerinden elde edilen kumaşın uzun ömürlü olması, yapılan kıyafetlerde vücudun havaklanmasına müsaade etmesi gibi bir takım üstünlüğü bulunmasına rağmen kenevirden yararlanma dünya da ve ülkemizde yeterli seviye de değildir. 

KENEVİRİN BİTKİSEL ÖZELLİKLERİ

Kenevir 120-450 cm yüksekliğe ve 0,6-1,9 cm arası bir çapa sahip, ince bir sapı olan yıllık, otsu bir bitkidir. Bitki yoğunluğuna bağlı olarak ana sap az ya da çok dallanır. Sık ekim yapılırsa saplar dallanmaz. Yapraklar palmiye tiplidir. Her yaprak 7 ile 11 kenarlı tırtıl yaprakçıktan oluşur.    

TOPRAK VE İKLİM İSTEĞİ

Endüstriyel kenevir, çok çeşitli toprak tiplerinde yetiştirilebilir. İyi nem ve besin madde tutma kapasitesi ile birlikte pH değeri 6 veya daha fazla olan, yeterince derin iyi havalandırılmış toprakları tercih eder. Bununla birlikte aşırı yağış sonrasında yüzeyde tutulan su, kenevir bitkisine verilebileceğinden, zayıf drenajı olan topraklar tavsiye edilmez.

Kenevir bitkisi için ortalama 9/11 kg/da azot, 4-6 kg/da fosfor ve 6-8kg/da potasyum gereklidir.

EKİM NÖBETİ VE BİTKİ SIKLIĞI

Kenevir yabancı otlara karşı oldukça başarılı mücadele eder ve onları bastırır.Yetiştiricliğinde hiç bir kimyasala ihtiyaç yoktur. Kenevir tarımı için kayıtlı kimyasal veya herbisit bulunmamaktadır.Metrekareye 200 ile 300 bitki yabancı otları gölgede bırakarak onları etkisiz hale getirir ve hasatta yabancı otsuz temiz bir tarla sağlamış olur.

EKİM ZAMANI

Kenevir bitkisi nisan-mayıs aylarında ekilir. Sıcaklık uygun olduğunda 24-48 saat içerisinde çimlenir ve 5-7 gün içerisinde çıkış yapar.Lif için yetiştirilen kenevir olabildiğince erken ekilmelidir.Tohum için yetiştirilecek ise bitki boyunun fazla uzamaması için nispeten daha geç ekilmelidir.

EKİM VE BAKIM İŞLEMLERİ

Toprağın türüne, toprak verimliliğine bağlı olarak lif üretimi için metrekare başına 250-400 canlı tohum ekilmesi gereklidir. Tohum üretimi için metrekareye 150-250 tohum atılması gereklidir. Kenevir aynı arazide ardarda birkaç yıl yetiştirilebilir ancak; diğer bitkilerle ekim nöbetine girmesi tavsiye edilmektedir.

1 kg tohum bedeli 35 TL'dir.

HASAT

Kenevir bitkisinin hasat edilebilmesi için en uygun zaman, erkeklerin polen salmasının sona ermesiyle oluşur. Tohum için hasat, lif hasadından 4-6 hafta sonra, tohumların %60'ının olgunlaştığında yapılır. Klasik anlamda lif hasadı bitkilerin toprak yüzeyine yatırılması, kurutulması, suda havuzlamua,balyalama, depolama ve işleme esasına dayanır.

İyi drenajlı tınlı topraklarda dönüm başına 750 ile 1 ton balyalanmış kenevir sapı alınabilir.

Klasik lif/ sap oranı 1/3 – 1/4'tür.

HAVUZ

Arazi havuzlaması, çok nemli bölgelerde uygulanır hava şartlarına bağlı olarak 14-21 gün arasında gerçekleşir.Yerde serili durumdaki saplar birkaç kez çevrilmek suretiyle homojen havuzlama sağlanır.

Elyaflar altın veya gri renkli renge döndüğünde ve liflerden saptan kolayca ayrıldığında,havuzlama işlemine son verilir.

Suda havuzlama,tarlada kurutulan saplar durgun veya akarsuya yatırılır suyun sıcaklığına bağlı olarak 10-20 gün sürer. Saplardan liflerin kolayca ayrışması sağlandığında havuzlamaya son verilir.

Kaynak:Karadeniz Lifli Bitkiler Çalıştayı

KENEVİR EXPERTİZ VE KENEVİR EKİM İZNİ

Müdürlüğümüzce Jandarma ve Emniyetten gelen  kaçak olarak yetiştirilen  bitki, bitki parçacıklarının kenevir bitkisi olup olmadığı ile ilgili  Kenevir Expertiz raporu düzenlenmektedir.

İlimizin bütün merkez köy ve ilçeleri 29/09/2016 tarih ve 29842  sayılı, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Kenevir Yetiştiriciliği ve Kontrolü Hakkında Yönetmelik kapsamında  ekim bölgesidir. Bu il ve ilçelerin dışında her ne maksatla olursa olsun kenevir ekimi yasaktır.

Kenevir ekimi her yıl izne tabidir. Her ne maksatla olursa olsun kenevir ekimi yapacak çiftçiler,  İl veya İlçe Müdürlüklerinden izin almak zorundadırlar. Lif, tohum, sap ve benzeri amaçlara yönelik izinli kenevir yetiştiriciliği yapmak isteyen çiftçiler, 1 Ocak-1 Nisan tarihleri arasında yetiştiricilik yapacakları yerin en büyük mülki idare amirliğine;

a) Başvuru sahibinin kenevir yetiştiriciliği amacını belirtir Ek-1'de yer alan örneğe uygun başvuru formu,

b) Çiftçinin daha önce izinsiz kenevir ekme, uyuşturucu imal etme, dağıtma, ticaretini yapma veya kullanma suçu işlemediğine, yetiştiricilik izni verilmesini müteakip bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak hareket edeceğine ilişkin Ek-2'de yer alan örneğe uygun taahhütname, 

c) Üretim yılına ilişkin ÇKS belgesi,

ç) Üretim yerinin toplam yüzölçümü ile ada/parsel numarasını gösterir kroki, kadastro geçmemiş yerlerde ise ÇKS' ye uygun keşif raporu,

d) Nüfus kayıt örneği,

ile başvuruda bulunurlar.

Hangi amaca yönelik olursa olsun izinsiz yetiştirilen kenevir, 2313 sayılı Kanun hükümlerine göre imha edilir ve konu adli mercilere intikal ettirilir.

Kenevir yetiştiriciliği için izin verilen yerler, il veya ilçe müdürlüklerindeki teknik personel tarafından ekimden hasada kadar devamlı kontrol altında tutulur ve bu yerlerde amaca yönelik yetiştiricilik yapılıp yapılmadığı izlenir.

Bu bağlamda Bitkisel Üretim Şube Müdürümüz tarafından, İl Müdürlüğümüz çalışanlarına halkımızı bilgilendirecek düzeyde olacak şekilde bir bilgilendirme toplantısı düzenlenmişti.   Kenevir konusundaki bilgilendirme çalışmalarımız ilçe müdürlüklerimizce de yapılmakta olup, Çayeli Kalkandere ve İkizdere ilçemizde 1Şubat, Ardeşen 5 Şubat, Derepazarı, İyidere, Fındıklı İlçelerimizde 6 Şubat, Hemşin İlçemizde 7 Şubat tarihinde muhtar, üretici ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerine bilgilendirme toplantıları yapılacaktır.